Đau nhức xương khớp ở người cao tuổi - Nguyên nhân, hậu quả và phương pháp điều trị hiệu quả

Trên 60%  người cao tuổi gặp tình trạng đau nhức xương khớp do lão hóa, thoái hóa khớp hoặc loãng xương. Cơn đau kéo dài không chỉ gây khó khăn trong vận động mà còn ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày. Hiểu rõ nguyên nhân và cách chăm sóc đúng giúp người cao tuổi duy trì sức khỏe xương khớp, cải thiện chất lượng cuộc sống. Hãy tìm hiểu rõ hơn về chứng đau nhức xương khớp ở người già và cách điều trị tối ưu trong bài viết dưới đây.

Đau nhức xương khớp là gì?

Đau nhức xương khớp là tình trạng khó chịu, đau mỏi xảy ra ở các cơ xương khớp, ảnh hưởng đến các chức năng của khớp, thường xảy ra do lão hóa, thoái hóa khớp, viêm khớp hoặc loãng xương. Cơn đau có thể âm ỉ hoặc dữ dội, xuất hiện khi vận động hoặc ngay cả khi nghỉ ngơi, ảnh hưởng đến khả năng di chuyển và sinh hoạt hàng ngày.

Người cao tuổi có thể bị đau nhức tại nhiều vị trí như cổ, lưng dưới, cánh tay, chân, cột sống hay đầu gối. Những cơn đau kéo dài không chỉ gây mệt mỏi, mất ngủ mà còn làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý xương khớp khác, ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất và tinh thần.

Đau nhức xương khớp là vấn đề sức khỏe phổ biến ở người cao tuổi, gây ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt và làm giảm chất lượng cuộc sống. Tại Việt Nam, khoảng 60% người trên 60 tuổi và 85% người trên 85 tuổi mắc các bệnh liên quan đến xương khớp. Tỷ lệ này gia tăng theo độ tuổi, cho thấy đây là một thực trạng đáng quan tâm.

Vì sao người già lại bị đau nhức xương khớp?

Người cao tuổi bị đau nhức xương khớp có thể do một số nguyên nhân sau:

Nguyên nhân cơ giới

Chấn thương

Các chấn thương trong sinh hoạt, thể thao hay lao động, như trật khớp, bong gân, có thể gây đau nhức xương khớp. Triệu chứng thường đi kèm với sưng tấy và hạn chế cử động. Mức độ đau tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của chấn thương và sẽ giảm dần theo quá trình hồi phục.

Vận động quá mức

Xương khớp có giới hạn chịu đựng nhất định. Việc thường xuyên khuân vác nặng, chạy nhảy liên tục, tập thể dục quá sức hoặc duy trì một tư thế quá lâu như ngồi hoặc đứng nhiều giờ liền có thể khiến xương khớp bị đau mỏi, đồng thời làm tăng nguy cơ thoái hóa sớm.

Tư thế sai khi sinh hoạt và làm việc

Những thói quen như ngồi khom lưng, vắt chéo chân, nghiêng đầu sang một bên, nằm đè lên tay hoặc gập gối trong thời gian dài có thể gây áp lực lên hệ xương khớp, dẫn đến nhức mỏi và làm tăng nguy cơ chấn thương.

Ảnh hưởng của thời tiết

Khi thời tiết thay đổi, đặc biệt là lúc trời lạnh, áp suất khí quyển biến động có thể khiến cơ và gân co giãn bất thường, làm tăng cảm giác đau nhức xương khớp. Ngoài ra, thời tiết lạnh cũng khiến dịch nhầy trong khớp trở nên đặc hơn, gây cứng khớp và hạn chế vận động.

Tuổi tác

Quá trình lão hóa tự nhiên khiến xương khớp dần mất đi độ linh hoạt, đàn hồi và chắc khỏe. Càng lớn tuổi, nguy cơ đau nhức xương khớp càng tăng cao, đặc biệt khi cơ thể thiếu vận động hoặc không được bổ sung đầy đủ dưỡng chất cần thiết.

Ảnh hưởng của chất kích thích

Việc sử dụng rượu, bia, thuốc lá thường xuyên có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh xương khớp. Người dùng các chất kích thích này thường có biểu hiện đau nhức xương khớp, đồng thời quá trình trao đổi chất trong cơ thể cũng bị gián đoạn, đẩy nhanh tốc độ thoái hóa khớp.

Nguyên nhân bệnh lý

Thoái hóa khớp

Thoái hóa khớp là một bệnh lý mạn tính ảnh hưởng đến sụn và các mô xung quanh khớp. Cơn đau thường xuất hiện khi vận động và thuyên giảm khi nghỉ ngơi. Nếu không can thiệp sớm, tình trạng này có thể trở nên nghiêm trọng hơn, gây đau nhiều hơn và ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt hàng ngày.

Viêm khớp dạng thấp

Viêm khớp dạng thấp là một bệnh tự miễn mạn tính, gây tổn thương màng hoạt dịch của khớp. Bệnh dẫn đến viêm bao hoạt dịch, khiến các khớp bị sưng, nóng, đỏ và đau. Nếu không được điều trị kịp thời, người bệnh có nguy cơ tàn phế và có thể gặp tổn thương ở các cơ quan khác như tim, phổi, mắt, da và mạch máu.

Lupus ban đỏ hệ thống

Lupus ban đỏ hệ thống là một bệnh tự miễn có thể ảnh hưởng đến nhiều cơ quan trong cơ thể. Người mắc bệnh thường cảm thấy mệt mỏi, xuất hiện tổn thương da như ban cánh bướm trên mặt, sưng đau khớp và có thể bị sốt.

Viêm cột sống dính khớp

Đây là một dạng viêm khớp mạn tính ảnh hưởng đến cột sống, khớp cùng chậu và các khớp ngoại vi. Nếu không được điều trị, bệnh có thể khiến các khớp dính cứng lại, gây hạn chế vận động và tăng nguy cơ tàn phế.

Viêm khớp vảy nến

Viêm khớp vảy nến xảy ra ở một số người mắc bệnh vảy nến, gây sưng đau và cứng khớp. Bệnh có thể ảnh hưởng đến nhiều bộ phận trong cơ thể như cột sống, ngón tay và thậm chí là hệ tiêu hóa. Tình trạng này có mức độ từ nhẹ đến nghiêm trọng tùy từng trường hợp.

Đau khớp do bệnh gút

Bệnh gút (thống phong) là một dạng viêm khớp thường gặp, đặc trưng bởi các cơn đau dữ dội đột ngột ở các khớp nhỏ như ngón chân, ngón tay, đầu gối. Bệnh nhân thường bị sưng đỏ tại vùng khớp đau, gây khó khăn trong việc di chuyển.

Lao xương

Lao xương khớp xảy ra khi vi khuẩn lao tấn công hệ xương, thường ảnh hưởng đến cột sống, khớp háng và khớp gối. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể gây biến chứng nghiêm trọng, thậm chí dẫn đến bại liệt.

Loãng xương

Loãng xương là tình trạng suy giảm mật độ và chất lượng xương, làm cho xương giòn và dễ gãy, ngay cả khi gặp chấn thương nhẹ. Người mắc bệnh có thể cảm thấy đau nhức không rõ nguyên nhân, chiều cao giảm dần theo thời gian, cột sống có thể bị cong vẹo nhưng thường khó nhận biết sớm.

Viêm gân

Viêm gân là tình trạng viêm hoặc tổn thương gân, gây đau và có thể kèm theo sưng tại vị trí bị ảnh hưởng. Bệnh thường xảy ra ở những vùng gân phải vận động lặp đi lặp lại nhiều lần như vai, cổ tay và ngón tay.

Đau nhức xương khớp ảnh hưởng như thế nào đến cuộc sống?

Mất ngủ

Người cao tuổi vốn dĩ đã khó ngủ, nếu bị đau nhức xương khớp, tình trạng này càng trở nên nghiêm trọng hơn. Thiếu ngủ không chỉ làm tăng mức độ đau mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể, khiến người bệnh cảm thấy mệt mỏi và suy giảm chất lượng cuộc sống.

==> Xem thêm: Mất ngủ ở người già: Tình trạng, nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày

Đau nhức xương khớp khiến người cao tuổi gặp khó khăn trong các hoạt động thường ngày như mặc quần áo, vệ sinh cá nhân hay di chuyển. Cơn đau kéo dài có thể làm giảm sự linh hoạt của cơ thể, ảnh hưởng tiêu cực đến sinh hoạt và làm giảm tính tự lập của người bệnh.

Tăng cân

Do đau nhức xương khớp, người bệnh thường ngại di chuyển và ít tham gia các hoạt động thể chất. Điều này có thể dẫn đến tình trạng tăng cân, làm gia tăng áp lực lên khớp và khiến triệu chứng bệnh trở nên nghiêm trọng hơn. Thừa cân cũng làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý khác như tiểu đường, cao huyết áp, tim mạch,...

Trầm cảm

Một nghiên cứu năm 2010 đã chỉ ra mối liên hệ giữa bệnh viêm khớp và tình trạng trầm cảm. Theo đó, hơn 40% số người tham gia nghiên cứu có biểu hiện trầm cảm do những cơn đau nhức kéo dài, ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần và chất lượng cuộc sống.

Các biến chứng khác

Nếu không được kiểm soát kịp thời, đau nhức xương khớp có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng, bao gồm:

• Hoại tử xương – tình trạng mất nguồn cung cấp máu đến xương, gây chết mô xương.
• Gãy xương – xương yếu dần theo thời gian, dễ bị nứt hoặc gãy ngay cả khi có va chạm nhẹ.
• Viêm nhiễm, chảy máu trong khớp – gây sưng đau kéo dài, ảnh hưởng đến chức năng vận động.
• Thoái hóa gân và dây chằng quanh khớp – làm giảm sự linh hoạt, tăng nguy cơ cứng khớp.

Cách khắc phục đau nhức xương khớp ở người cao tuổi

Đau nhức xương khớp ở người già có thể điều trị bằng những cách sau

Chăm sóc tại nhà

Chườm nóng hoặc lạnh

Việc chườm lạnh có thể giúp giảm đau và sưng viêm tại vùng khớp bị ảnh hưởng. Trong khi đó, đối với những cơn đau do căng cứng cơ, chườm nóng sẽ hỗ trợ thư giãn cơ bắp, giúp giảm co thắt và tăng cường lưu thông máu đến khu vực tổn thương.

Nghỉ ngơi hợp lý

Người bệnh không nên hoàn toàn hạn chế vận động, mà vẫn cần duy trì các hoạt động thể chất nhẹ nhàng để tránh tình trạng cứng khớp. Tuy nhiên, cần tránh những động tác quá sức như đứng hoặc ngồi quá lâu, mang vác vật nặng hay thực hiện những cử động mạnh gây áp lực lên khớp.

Chế độ dinh dưỡng khoa học

Việc hạn chế sử dụng rượu bia, thuốc lá sẽ giúp giảm nguy cơ kích thích phản ứng viêm, từ đó hạn chế cơn đau trở nên nghiêm trọng hơn. Một chế độ ăn uống khoa học, giàu canxi, vitamin D, C, E và omega-3 sẽ hỗ trợ cải thiện sức khỏe xương khớp, giảm đau nhức và nâng cao khả năng phòng ngừa bệnh lý liên quan đến xương.

Điều trị y tế

Sử dụng thuốc

Các loại thuốc điều trị loãng xương và thoái hóa khớp, như vitamin D, bisphosphonate, acetaminophen, hay nhóm thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) như celecoxib, etoricoxib,... có thể giúp giảm đau nhanh chóng. Tuy nhiên, hiệu quả của thuốc chỉ mang tính tạm thời. Khi ngừng sử dụng, cơn đau có thể quay trở lại.

Việc dùng thuốc cần tuân theo hướng dẫn của bác sĩ, tránh lạm dụng để hạn chế các tác dụng phụ như tổn thương gan, thận hoặc viêm loét dạ dày.

Tập vật lý trị liệu - phục hồi chức năng

Phục hồi chức năng thông qua vật lý trị liệu là phương pháp an toàn, không xâm lấn, giúp cải thiện và khôi phục chức năng của cơ – xương – khớp. Phương pháp này bao gồm hai hình thức: chủ động và bị động.

Vật lý trị liệu chủ động tập trung vào các bài tập vận động nhằm tăng cường sức mạnh cơ bắp, cải thiện tuần hoàn máu và nâng cao độ linh hoạt của xương khớp.

Vật lý trị liệu bị động sử dụng công nghệ hiện đại như sóng âm, nhiệt, ánh sáng hoặc thiết bị kéo giãn giảm áp để hỗ trợ giảm áp lực lên dây thần kinh, từ đó làm dịu cơn đau.

Hút dịch khớp

Trong trường hợp tràn dịch khớp, bác sĩ có thể thực hiện thủ thuật hút dịch để loại bỏ lượng dịch viêm tích tụ. Sau khi được hút dịch, người bệnh thường cảm thấy khớp nhẹ nhàng và vận động thoải mái hơn.

Phẫu thuật

Khi các phương pháp điều trị khác không mang lại hiệu quả, phẫu thuật sẽ là giải pháp cuối cùng. Dựa vào mức độ tổn thương của khớp, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật một phần hoặc thay khớp toàn phần nhằm khôi phục chức năng vận động cho bệnh nhân.

Biện pháp phòng ngừa đau nhức xương khớp ở người già

Người cao tuổi gặp tình trạng đau nhức xương khớp có thể áp dụng một số phương pháp dưới đây để giảm đau và ngăn ngừa bệnh tiến triển nặng hơn:

Duy trì thói quen vận động

Tập luyện thể chất đều đặn với các bài tập nhẹ nhàng phù hợp với thể trạng như đi bộ, dưỡng sinh để tăng sự linh hoạt cho khớp, kích thích sản sinh dịch bôi trơn và cải thiện tình trạng đau nhức.

Điều chỉnh chế độ dinh dưỡng hợp lý

Bổ sung thực phẩm giàu dưỡng chất có lợi cho xương khớp như canxi (tôm, sữa, phô mai…), omega-3 (cá béo, các loại hạt…) và rau xanh (cải xoăn, rau chân vịt…). Đồng thời, hạn chế các loại thực phẩm chứa nhiều dầu mỡ, đồ ăn chế biến sẵn, nước ngọt, rượu bia… để giảm nguy cơ viêm và đau nhức xương khớp.

Giữ ấm khi thời tiết lạnh

Vào những ngày thời tiết lạnh, người lớn tuổi nên mặc đủ ấm, đặc biệt là vùng bị đau nhức, đồng thời hạn chế ra ngoài khi trời quá lạnh. Uống trà ấm cũng giúp duy trì nhiệt độ cơ thể, hỗ trợ tuần hoàn máu tốt hơn.

Xây dựng lối sống lành mạnh

Duy trì giấc ngủ chất lượng bằng cách ngủ đủ 8 tiếng/ngày, hạn chế sử dụng thiết bị điện tử trước khi đi ngủ. Ngoài ra, giảm căng thẳng thông qua thiền định hoặc sắp xếp thời gian nghỉ ngơi hợp lý cũng giúp cải thiện tình trạng đau nhức hiệu quả.

Kiểm soát cân nặng hợp lý

Duy trì chế độ ăn uống khoa học kết hợp với tập luyện thường xuyên để giữ cân nặng ổn định, tránh béo phì. Việc kiểm soát trọng lượng cơ thể giúp giảm áp lực lên xương khớp, hạn chế nguy cơ mắc các bệnh lý liên quan.

Phương Đông Asahi hiện đang triển khai gói Nghỉ dưỡng kết hợp phục hồi chức năng xương khớp dành cho người già. Đây là mô hình tiên phong kết hợp giữa điều trị chuyên sâu và dịch vụ nghỉ dưỡng chuẩn 5 sao, mang đến giải pháp chăm sóc sức khỏe toàn diện trong không gian hiện đại, tiện nghi.

Để biết thêm thông tin về gói dịch vụ cũng như cập nhật kiến thức hữu ích về sức khỏe xương khớp cho người cao tuổi, theo dõi ngay fanpage Phương Đông Asahi - Nghỉ dưỡng trị liệu Người cao tuổi.